Zaburzenia rytmu serca mogą wydawać się niepokojące, ale nie zawsze mają charakter patologiczny. Co to jest "normalne" tętno? Co należy zrobić, jeśli tętno jest zbyt wolne, zbyt szybkie lub nieregularne?
Rytm serca ma swój początek w małym obszarze o średnicy kilku milimetrów, węźle zatokowym, znajdującym się w prawym przedsionku. Tam wyspecjalizowane komórki są zaprogramowane do wysyłania impulsu elektrycznego, który wyzwala skurcz serca. Rytm ten zmienia się w ciągu dnia, w zależności od aktywności. Wysiłek przy wchodzeniu po schodach? To przyspiesza. Czas iść spać? To zwalnia. Wszystko jest automatyczne i pod kontrolą autonomicznego układu nerwowego.
Częstość akcji serca, tj. liczba uderzeń na minutę, musi pozostawać w zakresie uznanym za normalny w zależności od wieku i aktywności fizycznej. Jednak pod wpływem stresu, zmęczenia czy nawet choroby rytm ten może zostać zaburzony.
Jak działa rytm serca?
- Impuls elektryczny rozpoczyna się w węźle zatokowym w górnej części prawego przedsionka i wędruje do lewego przedsionka, dając sygnał do jego skurczu.
- Prąd elektryczny przepływa następnie przez węzeł przedsionkowo-komorowy, znajdujący się na styku przedsionków i komór, i sygnalizuje komorom kolejno skurcz.
Obwód ten znajduje się pod kontrolą autonomicznego układu nerwowego, który jest niezależny od naszej woli. W ciągu dnia dominuje współczulny układ nerwowy, który przyspiesza akcję serca w zależności od aktywności fizycznej i stresu. W nocy przywspółczulny układ nerwowy spowalnia pracę serca.
Jakie jest prawidłowe tętno spoczynkowe?
Serce niemowlęcia bije bardzo szybko. Tętno zwalnia się wraz ze wzrostem dziecka i w wyniku aktywności fizycznej:
- 120-160 uderzeń na minutę (u/min) u noworodków,
- 100-120 u/min u dzieci,
- 80-85 u/min u nastolatków,
- 80 u/min u dorosłych prowadzących siedzący tryb życia,
- 50 u/min u dorosłych sportowców,
- 60-80 u/min u seniorów.
Możesz policzyć liczbę uderzeń na minutę, aby uzyskać tętno. Istnieją trzy sposoby mierzenia pulsu:
- Poprzez umieszczenie trzech palców (wskazującego, środkowego i serdecznego) wzdłuż tętnicy szyjnej na szyi.
- Poprzez umieszczenie dwóch palców (wskazującego i środkowego) na tętnicy promieniowej w nadgarstku.
- Korzystanie z podłączonego zegarka, który podaje tętno. Niektóre z nich posiadają nawet funkcję elektrokardiogramu.
Wolne tętno: kiedy należy się martwić?
Poniżej 60 uderzeń na minutę serce znajduje się w stanie bradykardii. Niekoniecznie jest to patologiczne. Dobrze wytrenowani sportowcy, tacy jak maratończycy, mają naturalnie wolne tętno wynoszące około 40 uderzeń na minutę w spoczynku.
Podobnie normalne jest, że tętno spada podczas snu. W nocy serce może bez problemu zwolnić do 35 uderzeń na minutę. Jeśli jednak robi dłuższe przerwy, trwające od trzech do czterech sekund, istnieje ryzyko omdleń, a nawet zatrzymania akcji serca.
Jakie są znaki ostrzegawcze?
Wolne serce, połączone z dusznością nawet w spoczynku i dyskomfortem, wskazuje na patologię leżącą u podstaw choroby. Kiedy przepływ jest zbyt mały, serce nie wyrzuca już wystarczającej ilości krwi do organów. W ciągu kilku dni z powodu niewydolności serca mogą pojawić się objawy oddechowe. Aby zidentyfikować przyczynę bradykardii, konieczne jest przeprowadzenie różnych badań. Czasami konieczne jest wykonanie testu wysiłkowego i badania ultrasonograficznego serca. W badaniu krwi poszukuje się nieprawidłowości, takich jak niedoczynność tarczycy lub wysoki poziom potasu. Niektóre leki na e-receptę, takie jak beta-blokery przepisywane na wysokie ciśnienie krwi, mogą spowalniać rytm serca. W razie potrzeby lekarz może dostosować leczenie.
Gwałtowne bicie serca: kołatanie serca, na które należy uważać
Tachykardia jest definiowana jako częstość akcji serca powyżej 100 uderzeń na minutę. Stres, niepokój, nadmierne spożycie środków pobudzających, takich jak kawa, lub gorączka mogą powodować szybsze bicie serca. Jeśli zjawisko to występuje zbyt często, należy porozmawiać z lekarzem. Tachykardia może jednak pochodzić z różnych części serca. Jeśli jest pochodzenia komorowego, jest to poważniejsze. Różne testy ujawnią jego pochodzenie i częstotliwość występowania. Badanie krwi może wykazać nadczynność tarczycy, anemię lub inne przyczyny.
Jakie są znaki ostrzegawcze?
Tachykardia sprawia wrażenie, że serce przyspiesza. Palpitacjom tym towarzyszą czasem zawroty głowy i duszności. Tachykardie zatokowe, związane ze stresem, występują sporadycznie i są łagodne. Jednak inne formy tachykardii nadmiernie obciążają serce. W skrajnych przypadkach może to prowadzić do niewydolności serca, która może być poważna. U osoby, której tętnice wieńcowe są w złym stanie, tachykardia prowadzi do cierpień sercowych, które mogą zakończyć się zawałem serca.
W najprostszych przypadkach, regularna aktywność fizyczna pozwala na lepszą kontrolę autonomicznego układu nerwowego. Tętno powraca do normalnego, spokojniejszego rytmu. Lepiej jest faworyzować działania wytrzymałościowe, takie jak chodzenie, bieganie, jazda na rowerze lub pływanie.
Nieregularne bicie serca: pomyśl o migotaniu przedsionków
Czasami bicie serca staje się na chwilę anarchiczne. Te ekstrasystole spowodowane zaburzeniami przewodnictwa elektrycznego są w większości przypadków niegroźne. U osób w podeszłym wieku należy brać pod uwagę migotanie przedsionków.
Jakie są znaki ostrzegawcze?
Przyspieszenie może wystąpić nagle, z nieregularnymi uderzeniami. Skutki: duszność, złe samopoczucie lub zmęczenie. Problemy te sprawiają, że skurcze przedsionków są nieskuteczne, co może prowadzić do tworzenia się skrzepu i wywołać udar. Przy zmniejszonym przepływie krwi istnieje ryzyko wystąpienia niewydolności serca.
Jeśli kardiolog uzna, że objawy nie są niepokojące, migotanie przedsionków wymaga jedynie prostego monitorowania.
Oto 3 badania rytmu serca, które należy wykonać gdy odczuwasz, że twoje serce nie bije prawidłowo
- Elektrokardiogram (EKG)
Dostarcza informacji na temat częstotliwości, regularności i synchroniczności impulsów elektrycznych w sercu.
- Holter EKG
Zapis przez 24-48 godzin w sposób ciągły lub dłużej na żądanie.
- Test wysiłkowy
Zapis podczas ćwiczeń na rowerze lub bieżni w celu analizy zaburzeń rytmu, które występują tylko podczas wysiłku.